آموزش عکاسی صفر تا صد ادیت و پردازش (اصلاح رنگ‌ ها و White Balance فصل 95)

رنگ‌ها زبان احساسی عکس هستند.

هر رنگ، معنا و حس خاصی را منتقل می‌کند: آبی آرامش‌بخش است، قرمز هیجان‌انگیز، سبز طبیعی و زرد گرم.

اما اگر رنگ‌ها در عکس اشتباه ثبت شوند، کل حس تصویر تغییر می‌کند.

به همین دلیل، در عکاسی و ویرایش تصویر، اصلاح رنگ (Color Correction) و تنظیم تراز سفیدی (White Balance) از مهم‌ترین مراحل برای خلق تصویری طبیعی و حرفه‌ای به‌شمار می‌روند.

در این فصل یاد می‌گیرید رنگ‌ها چرا دچار خطا می‌شوند، White Balance دقیقاً چیست، چطور تنظیم می‌شود، و چگونه با ابزارهای مختلف رنگ‌ها را به حالت واقعی بازگردانید.

1. چرا رنگ‌ها در عکس اشتباه ثبت می‌شوند؟

دوربین، بر خلاف چشم انسان، در تشخیص رنگ واقعی نور گاهی دچار اشتباه می‌شود.

منبع‌های مختلف نوری (خورشید، لامپ زرد، فلورسنت، مهتابی و غیره) دمای رنگ متفاوتی دارند.

این تفاوت دما باعث می‌شود نور محیط گاهی مایل به آبی یا نارنجی دیده شود.

چشم ما به‌صورت خودکار آن را اصلاح می‌کند، اما دوربین نه!

در نتیجه ممکن است عکس در نور داخل خانه نارنجی شود یا در سایه‌ها بیش‌ازحد آبی.

برای همین به تنظیم White Balance یا تراز سفیدی نیاز داریم.

2. White Balance چیست؟

White Balance (تراز سفیدی) یعنی تنظیم رنگ نور در تصویر به‌گونه‌ای که رنگ سفید واقعاً سفید دیده شود.

وقتی سفید درست نمایش داده شود، بقیه رنگ‌ها نیز طبیعی و واقعی دیده می‌شوند.

تراز سفیدی در واقع جبران دمای رنگ (Color Temperature) منبع نور است.

3. دمای رنگ (Color Temperature)

دمای رنگ بر حسب کلوین (Kelvin – K) اندازه‌گیری می‌شود.

هر منبع نور، دمای رنگ خاص خود را دارد:

دوربین باید این تفاوت را تشخیص دهد تا رنگ‌ها واقعی باشند.

4. تنظیم White Balance در هنگام عکاسی

اکثر دوربین‌ها و حتی گوشی‌های هوشمند دارای تنظیمات White Balance هستند.

حالت‌های رایج White Balance:

اگر محیط نوری خاصی دارید (مثل سالن یا استودیو)، بهتر است از تنظیم دستی (Kelvin) استفاده کنید تا کنترل دقیق‌تری بر رنگ‌ها داشته باشید.

5. تنظیم White Balance در فایل RAW

اگر با فرمت RAW عکاسی کنید، می‌توانید بعداً در مرحله‌ی ویرایش، تراز سفیدی را به‌صورت کامل و بدون افت کیفیت تغییر دهید.

اما در فرمت JPEG این اطلاعات به‌صورت ثابت ذخیره می‌شوند و تغییر آن دشوارتر است.

📸 توصیه: برای پروژه‌های جدی، همیشه RAW بگیرید تا کنترل رنگ در اختیار شما باشد.

6. اصلاح رنگ در مرحله‌ی ویرایش

در نرم‌افزارهای ویرایش، ابزارهای متعددی برای تنظیم رنگ‌ها وجود دارد. در این بخش مهم‌ترین آن‌ها را معرفی می‌کنیم:

🔹 6.1. در Lightroom

Temperature (Temp): تنظیم گرمی یا سردی رنگ.

• اعداد کمتر → رنگ سردتر (آبی‌تر)
• اعداد بیشتر → رنگ گرم‌تر (نارنجی‌تر)
• Tint: تنظیم تعادل بین رنگ سبز و ارغوانی.
• مقدار مثبت → ته ارغوانی بیشتر
• مقدار منفی → ته سبز بیشتر

Vibrance: افزایش اشباع رنگ‌های خنثی‌تر بدون اغراق.

Saturation: افزایش اشباع کلی رنگ‌ها (باید با دقت استفاده شود).

🔹 6.2. در Photoshop

• از منوی Image → Adjustments → Color Balance برای کنترل رنگ‌های اصلی استفاده کنید.
• ابزار Camera Raw Filter کنترل دقیق‌تری بر دمای رنگ و تراز سفیدی دارد.
• Curves و Levels نیز برای اصلاح رنگ و تونالیته بسیار مؤثرند.

7. استفاده از Gray Card (کارت خاکستری)

برای دقیق‌ترین نتیجه در تنظیم White Balance، می‌توانید از کارت خاکستری ۱۸٪ استفاده کنید.

روش کار:

1. کارت را جلوی سوژه در نور اصلی قرار دهید.
2. از آن عکس بگیرید.
3. در مرحله‌ی ویرایش، از ابزار “White Balance Picker” استفاده کنید و بر روی کارت کلیک کنید.

نرم‌افزار به‌صورت خودکار رنگ سفید واقعی را تشخیص می‌دهد و همه رنگ‌ها را تنظیم می‌کند.

8. اصلاح رنگ در گوشی موبایل

اپلیکیشن‌های محبوبی مانند Snapseed، Lightroom Mobile، VSCO و PicsArt امکان ویرایش رنگ دارند.

• در Snapseed: ابزار “White Balance” و “Tune Image” برای تنظیم دما و ته رنگ کاربرد دارد.
• در Lightroom Mobile: اسلایدرهای “Temp” و “Tint” همانند نسخه دسکتاپ عمل می‌کنند.

اگر رنگ پوست بیش‌ازحد زرد یا آبی است، از گزینه‌ی Selective Adjustment برای تنظیم جزئی فقط روی چهره استفاده کنید.

9. تراز سفیدی خلاقانه

گاهی اوقات عکاس عمداً White Balance را “نادرست” تنظیم می‌کند تا حال‌وهوای خاصی در عکس ایجاد کند:

🎨 مثال‌ها:

• تنظیم سردتر (آبی‌تر) برای انتقال حس غروب یا اندوه.
• تنظیم گرم‌تر (نارنجی‌تر) برای ایجاد حس صمیمیت یا طلوع آفتاب.
• تنظیم سبز یا ارغوانی برای خلق فضای فانتزی یا مفهومی.

این روش‌ها بیشتر در عکاسی هنری، پرتره خلاقانه و فشن استفاده می‌شوند.

10. Color Correction vs. Color Grading

گاهی این دو اصطلاح اشتباه به‌جای هم به‌کار می‌روند، اما تفاوت دارند:

در مرحله‌ی ویرایش، ابتدا باید Color Correction انجام دهید تا رنگ‌ها درست شوند، سپس در صورت تمایل Color Grading برای حس هنری بیشتر اضافه کنید.

11. اشتباهات رایج در تنظیم رنگ و White Balance

• ❌ استفاده از حالت Auto در تمام شرایط — در محیط‌های نوری ترکیبی (مثلاً داخل خانه با نور طبیعی و لامپ) نتیجه نادرست می‌شود.
• ❌ تنظیم بیش‌ازحد گرمی یا سردی تصویر — باعث غیرواقعی شدن رنگ پوست می‌شود.
• ❌ افراط در افزایش Saturation — رنگ‌ها مصنوعی و تند می‌شوند.
• ❌ بی‌توجهی به مانیتور کالیبره‌شده — رنگ‌ها ممکن است روی نمایشگرهای مختلف متفاوت دیده شوند.

12. نکات حرفه‌ای برای اصلاح رنگ

• ✅ همیشه عکس را در نور خنثی و بدون فیلتر رنگی ویرایش کنید.
• ✅ اگر مطمئن نیستید، ابتدا از Auto White Balance شروع کرده و سپس دستی تنظیم کنید.
• ✅ از هیستوگرام رنگی (RGB Histogram) برای کنترل دقیق تون‌ها استفاده کنید.
• ✅ اگر چند عکس در یک محیط نوری گرفته‌اید، همان تنظیم رنگ را برای همه اعمال کنید تا هماهنگی حفظ شود.
• ✅ در عکس‌های پرتره، رنگ پوست را مبنا قرار دهید؛ نه پس‌زمینه.

13. تمرین عملی

1. عکسی در محیط داخلی با نور لامپ بگیرید و در Lightroom تنظیم Temperature را از ۳۰۰۰ تا ۶۵۰۰ تغییر دهید؛ تفاوت رنگ‌ها را مقایسه کنید.
2. عکس مشابهی در نور روز بگیرید و White Balance آن را عمداً سرد یا گرم کنید تا ببینید حس عکس چطور عوض می‌شود.
3. از کارت خاکستری استفاده کنید و White Balance دقیق را بسنجید.
4. در Photoshop با ابزار Curves بخش‌های قرمز، سبز و آبی را جداگانه تنظیم کنید تا رنگ خنثی به‌دست آید.

جمع‌بندی

تنظیم صحیح White Balance و اصلاح رنگ‌ها، تفاوت میان یک عکس معمولی و یک اثر حرفه‌ای است.

رنگ‌ها باید واقعیت را نشان دهند، اما در عین حال با احساس عکس هماهنگ باشند.

به یاد داشته باشید:

نور و رنگ دو زبان پنهان در عکاسی هستند —

نور فرم می‌سازد، و رنگ احساس را روایت می‌کند.