آموزش عکاسی صفر تا صد (جبران نوردهی (Exposure Compensation) فصل 31)

حتی پیشرفته‌ترین دوربین‌ها هم همیشه نمی‌توانند صحنه را به‌طور کامل تحلیل کنند. نورسنج دوربین، با وجود دقت بالا، در برخی شرایط خاص مانند برف، ساحل یا صحنه‌های تاریک دچار اشتباه می‌شود. نتیجه این خطا، تصاویری بیش‌ازحد روشن یا تاریک است. اینجاست که جبران نوردهی (Exposure Compensation) به کمک عکاس می‌آید. این قابلیت ساده اما قدرتمند، کنترل نهایی نوردهی را در اختیار شما قرار می‌دهد.

🟢 1. جبران نوردهی چیست؟

جبران نوردهی ابزاری است که به عکاس اجازه می‌دهد تنظیمات پیشنهادی نورسنج دوربین را اصلاح کند.

• به‌صورت +EV (افزایش نوردهی) یا -EV (کاهش نوردهی) بیان می‌شود.
• "EV" مخفف Exposure Value است.

📌 به زبان ساده: وقتی دوربین اشتباه می‌کند، شما با استفاده از دکمه یا تنظیمات Exposure Compensation به آن می‌گویید «کمی روشن‌تر» یا «کمی تاریک‌تر» عکس بگیرد.

🟢 2. چرا به جبران نوردهی نیاز داریم؟

دلیل اصلی نیاز به این قابلیت، محدودیت نورسنج است:

• نورسنج فرض می‌کند هر صحنه باید به خاکستری ۱۸٪ تبدیل شود.
• در صحنه‌های روشن (مثلاً برف)، دوربین همه‌چیز را تاریک‌تر ثبت می‌کند.
• در صحنه‌های تاریک (مثلاً تئاتر)، دوربین تصویر را بیش‌ازحد روشن می‌کند.

📌 با جبران نوردهی این خطاها اصلاح می‌شوند.

🟢 3. محدوده جبران نوردهی

بیشتر دوربین‌ها امکان جبران نوردهی بین -۳EV تا +۳EV دارند (برخی حرفه‌ای‌ها تا ±۵EV).

• +۱EV = دو برابر نور بیشتر.
• -۱EV = نصف نور.

🟢 4. چگونه از جبران نوردهی استفاده کنیم؟

1. دکمه یا گزینه‌ی +/- Exposure Compensation را پیدا کنید.
2.  در شرایطی که تصویر تاریک‌تر از حد واقعی است → مقدار مثبت (+EV).
3.  در شرایطی که تصویر روشن‌تر از حد واقعی است → مقدار منفی (-EV).

🟢 5. کاربردهای عملی جبران نوردهی

🔹 صحنه‌های برفی یا ساحلی

• نور زیاد باعث می‌شود نورسنج تصویر را تیره کند.
• راه‌حل: +۱ یا +۲EV برای حفظ سفیدی برف و شن.

🔹 عکاسی در شب یا صحنه‌های تاریک

• نورسنج عکس را بیش‌ازحد روشن می‌گیرد.
• راه‌حل: -۱ یا -۲EV برای واقعی‌تر شدن تاریکی.

🔹 پرتره در نور پس‌زمینه (Backlight)

• چهره سوژه تیره می‌شود.
• راه‌حل: +۰.۷ تا +۱.۳EV برای روشن‌تر کردن سوژه.

🔹 عکاسی از سیلوئت (Silhouette)

• برای ایجاد سوژه‌ی تیره در برابر پس‌زمینه روشن.
• راه‌حل: -۱ تا -۲EV برای افزایش کنتراست.

🟢 6. جبران نوردهی در مدهای مختلف عکاسی

• Auto Mode: در اکثر دوربین‌ها این قابلیت غیرفعال است.
• P (Program)، A/Av (Aperture Priority)، S/Tv (Shutter Priority): بهترین حالت‌ها برای استفاده از Exposure Compensation.
• M (Manual): معمولاً نیازی نیست، چون نوردهی را خودتان دستی کنترل می‌کنید.

🟢 7. نکات حرفه‌ای در استفاده از Exposure Compensation

1. همیشه پس از عکاسی بررسی کنید مقدار EV روی چه عددی مانده (فراموش کردن آن باعث اشتباه در عکس‌های بعدی می‌شود).
2. از هیستوگرام کمک بگیرید تا مطمئن شوید بخش‌های روشن (Highlights) نسوخته‌اند.
3. مقدارهای کوچک مثل ±۰.۳ یا ±۰.۷EV هم می‌توانند تفاوت بزرگی ایجاد کنند.
4. هنگام عکاسی RAW، اصلاح نوردهی در ادیت ممکن است؛ اما اصلاح شدید کیفیت را کاهش می‌دهد.

🟢 ۸. تمرین‌های پیشنهادی

1.  یک سوژه سفید (مثلاً دیوار یا برف) را با مقادیر EV مختلف (۰، +۱، +۲) ثبت کنید و مقایسه کنید.
2. همان آزمایش را با یک سوژه تاریک (مثلاً پارچه مشکی) انجام دهید.
3.  در شرایط نور پس‌زمینه، عکس با ۰EV و +۱EV بگیرید و تأثیر را روی چهره ببینید.

جمع‌بندی

جبران نوردهی یکی از ساده‌ترین اما مؤثرترین ابزارها برای کنترل دستی نوردهی است. این قابلیت به شما اجازه می‌دهد محدودیت‌های نورسنج دوربین را پشت سر بگذارید و عکسی بگیرید که به واقعیت نزدیک‌تر یا به هدف خلاقانه شما نزدیک‌تر باشد.

«Exposure Compensation ابزاری است برای اینکه دوربین به جای تحمیل نگاه خود، به دیدگاه عکاس احترام بگذارد.»