کلوپ آموزش آموزش از جنس اینترنت،آموزش رایگان آشپزی،بازاریابی و …
نوشته های مشابه
گرد پشتی
افزایش غیرطبیعی قوس ناحیه پشتی را گردپشتی یا کیفوزیس می‌نامند در این عارضه زمانی که قسمت بالای پشت گرد شد، استخوان جناغ فرو می‌رود و سینه پایین می‌آید، بدین ترتیب حفره سینه کوچک می‌شود و احتمالاً اندامهای بسیار حساس داخلی از موقعیت اصلی خود تغییر جا می‌دهند. در موارد شدید، بروز این ناهنجاری همراه با اختلالات تنفسی و خستگی زودرس است. پیروی از الگوهای غلط در نحوه نگهداری بدن مانند کارکرد بیش از حد دستها در جلوی بدن و عدم تقویت عضلات مخالف، عامل اصلی بروز ناهنجاری گردپشتی است. وجود این عارضه در بدن به مرور سبب می‌شود دستها به طرف جلو تمایل یابد و پشت انسان از یک حالت انحنای غیرطبیعی برخوردار شود. به دلیل افتادن شانه‌ها به جلو، عضلات پشت کش آمده و عضلات جلوی سینه کوتاه می‌شود.
انواع گرد پشتی:
عارضه گردپشتی به انواع گوناگون تقسیم می‌شود. این تقسیم‌بندی‌ها بر اساس منطقه گرفتار شده، شدت قوس یا گردپشتی و در نهایت برگشت‌پذیری یا متحرک و ثابت بودن است. در ادامه به توصیف هر یک از تقسیم‌بندی‌ها می‌پردازیم.
۱٫ گردپشتی بر اساس شدت انحنا:
الف) اگر گردپشتی به ناحیه کوچکی از ستون مهره‌ای محدود و آن را کاملاً برجسته کند، بخش کوچکی از ستون مهره‌ها (۲ـ۳ مهره) به صورت زاویه‌دار بیرون می‌زند و از روی لباس می‌توان دید و این شدیدترین نوع حالت گردپشتی است که قوز نام دارد. این حالت بیشتر در شکستگی‌های ستون فقرات که با فشار زیاد همراه بوده، سل ستون فقرات و ناهنجاریهای مادرزادی دیده می‌شود. تعداد مهره‌های درگیر را ۱ تا ۲ مهره ذکر کرده‌اند.
گردپشتی کمتر از ۴۰ درجه اغلب از نظر ظاهری چشمگیر نیست، یعنی به حالت طبیعی نزدیک است. برای درمان این عارضه معمولاً از کرست یا اخیراً از تحریک الکتریکی استفاده می‌شود. اما اگر انحنا بیشتر از این میزان باشد از نظر بالینی ناهنجاری محسوب می‌شود. ناهنجارییهای بالاتر از ۷۰ درجه بسیار شدید است. چرا که در این حالت، لوردوز جانبی ناحیه کمر و گردن نیز افزایش می‌یابد. اگر این افزایش به حدی باشد که ستون فقرات حالت طبیعی خود را از دست دهد آن را پشت گرد گویند.
ب) هنگامی که زاویه گردپشتی شدید نیست و افزایش تحدب آن در سراسر ستون فقرات و به شکل یکنواخت اتفاق افتاده است.
۲٫ گردپشتی متحرک: گرد پشتی برگشت‌پذیر یا متحرک آن نوع ناهنجاری است که تحدب زیاد ستون مهره‌ای در هنگام ایستادن مشهود است، اما این تحدب در هنگام خوابیدن حذف می‌شود. از این رو این نوع از گردپشتی به آسانی اصلاح شدنی است و سه علت عمده برای آن ذکر کرده‌اند:
الف) بد قرار گرفتن وضعیت بدن که بیشتر در دختران جوان و کمی چاق دیده می‌شود و غالباً با سعی و کوشش در قرار دادن بدن در وضعیت مناسب اصلاح می‌شود. این نوع گردپشتی در افراد بلند قامت که تیپ بدنی اکتومورف دارند بیشتر دیده می‌شود.
ب) ضعف عضلات، بویژه ضعف عضلات راست کننده ستون فقرات در ناحیه پشتی و کوتاهی عضلات ناحیه جلوی سینه.
ج) گردپشتی جبرانی که این نوع ناهنجاری اغلب برای حفظ تعادل ستون مهره‌ها بویژه در عارضه گودپشتی به وجود می‌آید.
۳٫ گردپشتی ثابت: افرادی که مبتلا به گردپشتی ثابتند در حالت خوابیده به شکم یا طاقباز پشتشان وضعیت ثابت دارد. در این نوع عارضه تغییر شکل ستون مهره‌ای به وسیله بیمار اصلاح شدنی نیست و برای درمان آن از روشهای جراحی استفاده می‌شود. شایعترین علل این نوع گردپشتی بیماری شوئرمن، اسپوندیلت جمودی، شکستگی‌های متعدد ستون فقرات در سالمندان به علت پوکی استخوان و بیماریهای مختلف ستون فقرات است که در ادامه شرح می‌دهیم.
الف) گوژپشتی: همان گونه که اشاره شد انحراف شدید بخشی از مهره‌های ستون فقرات را گوژپشتی گویند.
ب) گردپشتی ـ کچ پشتی: گاهی گوژپشتی با انحراف جانبی ستون مهره‌ای همراه است که گردپشتی ـ کج پشتی خوانده می‌شود.
طبق گزارش‌ها این بیماری از نظر شیوع ۴ ـ ۳/۸ درصد جمعیت را، بر حسب و تشخیص رادیولوژیک و مطالعات کلینیکی در برمی‌گیرد و به طور کلی کیفوز در زنان نسبت به مردان ۲ به ۱ است. تشخیص سن و وقوع بیماری مشکل است، زیرا نمونه تغییرات مربوط به مهره‌ها در کیفوز تا قبل از ۱۱ سالگی بندرت مشهود است.
ج) گردپشتی مادرزادی: این نوع گردپشتی ارتباط مستقیم با دستگاه استخوانی غیرطبیعی دارد و خیلی زود خود را نشان می‌دهد. طی شش ماه اول زندگی، هنگامی که بچه شروع به نشستن می‌کند گردپشتی آشکار می‌شود و علت آن عدم تکامل یا رشد ناکافی نیمه قدامی مهره است. این نوع گردپشتی معمولاً در نواحی فوقانی پشتی و ناحیه پشتی ـ کمری شایع‌تر است که نقص در ساختمان جسم مهره متداول بوده و غالباً با کج پشتی همراه است. فرد مبتلا به گردپشتی مادرزادی قد کوتاهتری نسبت به همسالان دارد و گردی پشت حتی موقعی که به پشت می‌خوابد نیز از بین نمی‌رود (سر به زمین نمی‌رسد) این نوع گردپشتی در سنین بالا موجب اسیب‌های نخاعی می‌شو و تنها راه درمان آن، جراحی است.
د) گردپشتی ناشی از ضایعات نخاعی: افرادی که دچار قطع نخاع هستند معمولاً به دلیل عدم کنترل به طور نامناسبی می‌نشینند و از طرفی با توجه به عدم تعادل عضلانی و همچنین از دست دادن تعادل، تغییر شکل ستون فقرات پشتی در آنان شکل می‌گیرد. تغییر شکل نه تنها وضعیت فرد را به هم می‌زند، بلکه موجب کاهش حجم قفسه سینه و تهویه ریوی می‌شود.
مهمترین روش اصلاح گردپشتی در ضایعات نخاعی پیشگیری از ایجاد این نوع ناهنجاریها به وسیله استفاده بموقع از کرست است که برای این بیماران، نه تنها از ایجاد ناهنجاری جلوگیری می‌کند بلکه ثبات ستون فقرات را هم افزایش می‌دهد. هرگز نباید اجازه داد که میزان کیفوز ستون فقرات گسترش یابد، زیرا موجب آسیب بیشتر نخاع خواهد شد.
هـ) گردپشتی ناشی از بیماری نرمی استخوان: این ناهنجاری معمولاً در یک الی دو سالگی آشکار می‌شود که علاوه بر ناحیه پشتی، مهره‌های کمر را نیز دربرمی‌گیرد. وجه افتراق آن با گردپشتی زاویه‌دار ناشی از سل ستون فقرات در این است که گردپشتی سلی کاملاً ثابت است، ولی گردپشتی ناشی از نرمی استخوان در حالی که فرد روی سطح سفت دراز کشیده است، صاف می‌شود و این صاف شدن با درد همراه است.
و) گردپشتی پیری: با گذشت زمان و افزایش سن تغییراتی در انحناهای ستون فقرات، بویژه انحنای پشتی آشکار می‌شود. برخی از محققان اظهار می‌دارند که میزان قوس پشتی در دهه هفتم زندگی شتاب می‌گیرد. البته باید توجه داشت که ناهنجاریهای ستون فقرات نمی‌تواند نتیجه حتمی سن و سال باشد.
ز) گردپشتی جوانان یا شوئرمن: این عارضه به دلیل مثلثی شکل شدن مهره‌ها ایجاد می‌شود. یکی از علل گوه‌ای شل شدن مهره به دلیل نکروز عروق غضروفهای حلقوی بین جسم مهره است. این بیماری بیشتر در جوانان ۱۱ تا ۱۶ ساله دیده می‌شود و شیوع آن در پسران بیشتر از دختران است. گاه بیماران از خستگی زودرس شکایت دارند. این عارضه در مراحل شدید ممکن است موجب اختلالات تنفسی و عصبی شود.
ح) گردپشتی ناشی از سل ستون فقرات: با ابتلای مهره‌ها به سل که یک بیماری عفونی است رشد آنها مختل شده و به مرور زمان با پیشرفت و تثبیت بیماری، مهره از بین می‌رود و فاصله مهره‌ای کاهش می‌یابد.
آثار و عوارض گردپشتی:
در عارضه گردپشتی چون عضلات شکم و عضله گنبدی یا دیافراگم عضله با هم همکار بوده و در اندازه طبیعی خود نمی‌باشد. اختلالاتی در عملکرد دستگاه گردش خون و تنفس پدید می‌آید. از این رو گردپشتی می‌تواند موجب ضعفهای ارگانی مانند ضعف دستگاه گردش خون شود. قوس ناحیه پشتی به کمک انحنای دنده‌ها و جناغ سینه و قفسه، حفره استخوانی را پدید می‌آورد و امکان فعالیت دم و بازدم را تسهیل می‌کند. به هم خوردن این تعادل موجب محدودیت در قفسه سینه و در نتیجه محدودیت فعالیت طبیعی ارگانهای داخلی می‌شود. محدودیت قفسه سینه، کاهش ظرفیت قلب و گردش خود را به دنبال دارد که این موضوع آستانه خستگی فرد را پایین می‌آورد و در نتیجه نارسایی گردش خون سبب تند شدن ضربان قلب، پریدگی رنگ پوست صورت خصوصاً دور دهان، عرق زیاد در دست و پا و تمام بدن، سردرد، سرگیجه و سرانجام رخوت و سستی بسیار شدید می‌شود. از سوی دیگر به نظر می‌رسد افزایش تحدب مهره‌های پشتی موجب فشار روی ریشه‌های عصبی می‌شود.
ابزارهای اندازه‌گیری گردپشتی:
امروزه علاوه بر وسایل عمومی شناسایی میزان انحنا، ابزارهای بسیار متعددی برای اندازه‌گیری و ارزیابی کیفوز پشتی وجود دارد که در این قسمت به معرفی برخی از آنها می‌پردازیم.
۱٫ پانتوگراف: که وسیله‌ای برای اندازه‌گیری کیفوز پشتی و لوردوز کمری است. این ابزار که در قسمت انتهای خود به یک دسته مجهز است بر روی چرخهایی با اصطکاک کم سوار است و براحتی در سطح افقی و ساجیتال می‌تواند بالا و پایین رفته و حرکت کند. برای ثبت خط انحنای ستون فقرات، دستگاه پانتوگراف یک جدول رسم ثابت دارد که مقدار قوس را نشان می‌دهد بر اساس یافته‌های ویلنر مقدار کیفوز پشتی و لوردوز کمری که به وسیله پانتوگراف به دست می‌آید با مقدار آنها از طریق عکسبرداری در حالت ایستاده همخوانی دارد.
- ۲٫ خط کش منعطف: این خط کش از نوعی فلز مخصوص ساخته شده که تقریباً ۶۰ سانتی‌متر درازا دارد و با پلاستیک پوشیده شده است. این وسیله می‌تواند مانند خمیر اسباب بازی به شکلهای‌مختلفی درآمده و حالت جدید خود را تا حدود زیادی حفظ کند در اصل این وسیله برای رسم منحنی و نقشه‌پردازی‌های مهندسی به کار می‌رود و برای ترسیم انحنای ستون فقرات باید روی ستون مهره‌ها قرار گیرد، طوری که با مهره‌ها کاملاً در تماس باشد. برای اندازه‌گیری کیفوزپشتی، مهره T4 و T12 را علامتگذاری کرده و نقاط مورد نظر را روی خط‌کش علامت می‌زنیم. سپس خط کش را روی کاغذ قرار داده و منحنی را رسم می‌کنیم؛ آنگاه نقاط T4 و T12 را روی منحنی رسم شده مشخص و آنها را با یک خط راست به هم وصل می‌کنیم تا طول منحنی L مشخص شود. با اندازه‌گیری حد فاصل شکم منحنی با خط راست عرض منحنی (h) به دست می‌آید. در نهایت انحنای ستون مهره‌ها، به صورت زاویه‌ای با استفاده از فرمول (L / h2) arctan 4 = محاسبه می‌شود.
نتایج برخی از تحقیقات مختلف نشان می‌دهد که این وسیله، حساسیت و اعتبار قابل قبولی نسبت به دستگاه‌های رادیوگرافی دارد (همبستگی بین نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل یافته‌های خط‌کش منعطف و پرتونگاری ۸۷/۰ است)؛ در ضمن این وسیله بسیار ارزانتر است و بعلاوه خطر تشعشعات مکرر اشعه ایکس را نیز ندارد؛ همچنین کاربرد آن نیز ساده‌تر بوده و کار با آن نیاز به تخصصهای ویژه ندارد.
۳٫ کایفومتر: این وسیله مانند یک ترازوی امتداد یافته و طویلی است که در قسمت بالا به طور موازی، دو بازوی آن به دو پایه فلزی قفل شده و می‌تواند زوائد خاری مهره را اندازه‌گیری کند. نقاط ارجاعی حساس برای اندازه‌گیری کیفوز سینه‌ای در دستگاه کایفومتردی برونر شامل نقطه میانی بین زائده مهره‌ای T2 و T3 و نقطه میانی بین زائده مهره‌ای T12 و T11 است.
اعتبار کایفومتر دی برونر در مقایسه با خط کش منعطف بیشتر است. اما به دلیل سنگینی وسیله، قرار دادن دقیق آن بر روی مهره‌ها براحتی ممکن نیست.
۴٫ پرتونگاری: این روش عکسبرداری برای اندازه‌گیری کیفوز به کار می‌رود، به این معنی که ابتدا از نمای جانبی ستون فقرات فرد یک تصویر جانبی عکسبرداری کرده و سپس انتهای فوقانی مهره T4 و انتهای تحتانی مهره T12 را مشخص کرده و زاویه تلاقی این دو خط را می‌یابیم.
ملاحظات اصلاحی و درمانی:
به نظر می‌رسد گردپشتی یکی از اهنجاریهایی است که با برنامه‌های تمرینی ـ اصلاحی، اصلاح می‌شود. سیناکی و همکارانش در سال ۱۹۹۶ در تحقیقی با عنوان «ارتباط میان قدرت عضلات باز کننده‌های پشتی با میزان گردپشتی و گودپشتی در زنانی که با کمبود استروژن مواجهند» دریافتند که هر قدر عضلات بازکننده پشتی قوی‌تر باشد احتمال بروز گردپشتی کمتر است. آنان رابطه معنی‌داری را میان قدرت عضلات باز کننده پشت و انحنای مهره‌های پشت یافتند. در تحقیقی که کال هام و همکارانش در سال ۱۹۹۴ انجام دادند نتایج نشان داد رابطه معنی دار منفی میان میزان گردپشتی با ظرفیت دمی، ظرفیت حیاتی و انبساط جانبی قفسه سینه وجود دارد. همچنین تحقیق شاهمرادی، دانشمندی و همتی‌نژاد در سال ۱۳۸۰ با عنوان «بررسی تغییرات کیفوز و ظرفیت حیاتی متعاقب یک برنامه اصلاحی» نشان داد که برنامه تمرینهای اصلاحی آثار معنی داری بر کاهش زاویه کیفوز و نیز افزایش ظرفیت حیاتی آزمودنیها داشته است. در این رابطه می‌توان به تحقیق لاله بهبودی با عنوان «بررسی تأثیر یک دوره حرکات اصلاحی بر روی دانش آموزان دختر ۱۵ـ۱۸ ساله» اشاره کرد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که تمرینهای اصلاحی بر روی گردپشتی تأثیر داشته و میزان ان را کاهش می‌دهد.
نتایج به دست آمده از تحقیق چاو وهمکارانش در سال ۱۹۹۷ که مطالعه‌ای در زمینه رابطه قوس پشت و آمادگی جسمانی در زنان پس از دوران یائسگی بود، نشان داد افرادی که فعالیت بدنی آنان کمتر است امکان ابتلا به گردپشتی در آنان بیشتر خواهد بود. در همین رابطه نتایج واتسون (۱۹۹۵) نشان می‌دهد کسانی که گردپشتی دارند آزادی عمل کمتری در بالاتنه و تنه داشته و همچنین بیشتر در معرض آسیبهای ورزشی قرار دارند. حال توصیه‌های اصلاحی به این شرح ارائه می‌شود:
۱٫ اصلاح وضعیت فرد مبتلا از طریق اشنایی وی با وضعیت بدنی مطلوب و حذف عادات غلط.
- ایجاد جنبش پذیری در مفاصل شانه و مهره‌های ناحیه پشتی.
- ۳٫ انعطاف پذیری عضلات ناحیه جلو سینه و تقویت عضلات ذوزنقه و متوازی‌الاضلاع و نیز عضلات راست کننده ستون فقرات.
۴٫ افزایش قابلیتهای عمومی، بویژه ظرفیت تنفسی با اجرای تمرینهای تنفسی و فعالیتهای عمومی.
نمونه‌های تمرینهای کششی:
۱٫ در چهارچوب در ایستاده و وضعیت صحیح را انتخاب کنید. در حالی که دو دست خود را تا سر، حد شانه بالا آورده‌اید، بکوشید تا از چهارچوب در با آرامی عبور کنید. هنگام اجرای حرکت مراقب باشید تا قوس کمر تشدید نشود.
- ۲٫ دو زانو به صورت جمع شده بر روی زمین بنشینید. سپس بکوشید دستها را به طرف جلو رانده و با چنگ زدن زمین آنها را تا سرحد امکان به دورترین نقطه منتقل کنید. در این حالت بکوشید فاصله زیر بازو و کتف‌ها با زمین در حداقل اندازه باشد (کشش گربه).
- ۳٫ طاقباز دراز کشیده و دستها را بالای سر ببرید. از یک نفر بخواهید تا بالای سر شما قرار گیرد و با فشار، آرنجهای شما را به زمین نزدیک کند.
نمونه تمرینهای تقویتی
۱٫ در حالی که در هر دو دست یک دمبل یا وزنه دارید بر روی شکم وبر روی نیمکت بخوابید. در این وضعیت بازوها را از دو طرف بدن بالا آورید. سپس بدون هیچ گونه انقباضی به وضعیت اول برگردید.
۲٫ با استفاده از دو فنر مقاومت که در طرفین بدن قرار دارد و به دیوار نصب است در حالی که دستها را تا امتداد شانه‌ها بالا می‌آورید، آنها را از همدیگر باز و تنه را به طرف جلو متمایل کنید و با تلاش، دستها را از یکدیگر دور نمایید. مقاومت فنر مانع از چنین حرکتی می‌شود.
- ۳٫ بایستید و دستها را پشت بدن برده و به یکدیگر قلاب کنید. بکوشید آرنج‌ها را به پایین و عقب فشار دهید و آنها را به یکدیگر نزدیک کرده و سر را بالا نگه دارید (قوس کمر نباید افزایش یابد).
