بادیگارد چشمها!
«با توجه به آن که طیفی از طول موجهای مختلف در اشعه آفتاب است، چشم ما تنها قادر به دیدن تعدادی از آنهاست و طول موجهای خارج از محدوده ۴۰۰ تا ۷۶۰ نانومتر را اصلاً نمیبیند. طول موجهای زیر ۴۰۰ را اشعههای مادون قرمز و بالای ۷۶۰ را هم اشعههای ماوراءبنفش میگویند که کار عینک دودی، جذب اشعههای مضر همین گروه دوم یعنی ماوراءبنفش است که به آن UV میگوییم».
ضرورت استفاده از عینک دودی
قسمت اعظمی از اشعههای مادون قرمز و ماوراءبنفش از طریق لایه اوزون جذب میشود؛ اما همان مقدار کمی هم که به زمین میرسد میتواند آسیبرسان باشد؛ بهخصوص در فصل تابستان که خورشید عمودیتر میتابد و میزان بیشتری از اشعه UV به چشم ما میرسد. این مسأله در ابتدا خود را به شکل درد، سوزش، خشکی و التهاب در چشم نشان میدهد؛ اما بهتدریج بر سیستم بینایی اثر میگذارد. به همین سبب استفاده از عینکهای دودی ضد UV توصیه میشود. اثر عمده این اشعه روی قرنیه است.
UV و ساختار چشم
اگرچه گفتیم عمده اثر اولیه UV بر قرنیه است؛ اما بخش زیادی از این اشعه وقتی از قرنیه رد شد، توسط عدسی چشم جذب میشود و هنگامی که تابش آن روی عدسی زیاد شود، میتواند باعث بروز عوارض جدی بینایی مانند آبمروارید نیز بشود. البته UV بر شبکیه تأثیر خاصی نمیگذارد؛ اما بعضیها مدعی هستند که این اشعه بر این قسمت چشم هم اثر منفی میگذارد.
مهم: نگاه مستقیم به خورشید بهخصوص هنگام خورشیدگرفتگی میتواند بر نقطه اصلی دید در چشم که به آن ماکولا میگویند، تأثیر منفی بگذارد و آن را تخریب کند که البته در این حالت اشعه مادون قرمز است که با عوارض دائمی منجر به کاهش دید میشود.
کلاه و عینک
ساختار خود چشم و کاسه آن در صورت، شکلی محافظتی دارد. یعنی عقب قرار گرفتن چشمها در فرورفتگی صورت، وجود پیشانی، پلک، ابرو و مژهها حالتی پیشگیرانه دارند؛ اما عینک آفتابی برای جلوگیری از تضعیف قدرت دید و تخریب ساختار چشم ضروری است. در این میان استفاده از کلاههای لبهدار هم کمک خوبی برای جلوگیری از تابش مستقیم اشعه UV به چشمان ما است.
کدام رنگ؟
رنگ لنزهای عینکهای آفتابی مختلف است و هر شخصی بسته به علاقه و میزان حساسیتی که به نور دارد، میتواند یکی از آنها را انتخاب کند. این رنگها عمدتاً سیاه، خاکستری، قهوهای، سبز، زرد و قرمز هستند. اما توصیه ما این است که رنگ خاکستری گزینه بهتری برای استفاده عمومی و روزمره است؛ چون دید را محدود نمیکند و باعث پخش رنگ یا تغییر رنگهای محیط هم نمیشود.
شیشههای معمولی یا ضد UV؟
قاعدتاً ویژگی مهم عینکهای آفتابی این است که باید جاذب اشعههای UV باشند؛ یعنی اگر در ساخت آنها از شیشههای رنگی معمولی استفاده شود، حتی ضرررسان هم هست. علت هم این است که وقتی از پشت لنزهای تیره میبینیم، مردمک چشم ما برای جبران دید محدودشدهاش گشادتر میشود و از طرفی عینک هم که تمام اشعهها را از خود عبور داده، مقدار بیشتری از اشعه ماوراءبنفش را وارد عدسی چشم ما میکند.
مهم: UV نوعی پوشش نیست؛ در واقع در ترکیب عینکهای آفتابی برای لنزها از ترکیبات مولکولی مادهای به نام فروموفر استفاده میشود که UV را جذب میکند. مانند همان سیستمی که در تهیه عینکهای طبی با ویژگی فتوکرومیک استفاده میشود. بنابراین باید بدانید که رنگی و مات بودن لنزهای عینکهای آفتابی به منزله ضدUV بودنشان نیست؛ چون این ماده اصلاً رنگ ندارد.
ویژگیهای عینکهای پولاریزه
عینکهایی با لنزهای پولاریزه به علت شکل بازتابندگیشان، نورها را در بعضی جهات حذف میکنند و تنها در یک جهت عبور میدهند. استفاده از این عینکها برای محیطهایی که حالتی سرابگونه دارند، توصیه میشود. مثلاً زدن آنها روی آب دریا یا در سطح کویر که بازتابی از نور را به شکل سراب و درخشندگی کاذب میبینیم، بسیار مفید است؛ بهخصوص در شدیدترین ساعات تابش آفتاب که بین ۱۰ صبح تا ۴ عصر است.
نکتههایی برای خرید عینک مناسب
جدای از مسائلی چون زیبایی و علایق شخصی، هنگام خرید عینکهای آفتابی باید یکسری موارد را در نظر داشت که عبارتند از:
۱٫ حتماً جاذب ۱۰۰ درصد اشعه UV باشند که باید با دستگاه تسترUV امتحان شود.
۲٫ رنگ لنز عینک نباید بیش از ۱۰ تا ۲۰ درصد رنگهای طبیعی را کم کند.
۳٫ وزن عینک باید سبک باشد و جنسهای طلق مطمئنتر هستند.
۴٫ رنگ لنز عینک بهتر است که خاکستری باشد؛ زیرا لنزهای خاکستری هنگام رانندگی در تشخیص علایم بسیار مناسبند.
۵٫ سایز قاب و لنزها باید به اندازهای باشد که آفتاب از اطراف آنها وارد چشمها نشود.
۶٫ لنز عینک نباید عامل ایجاد Glaine یا خیرگی نور و رنگ شود.
۷٫ لنز آن نباید خراش، شکستگی یا خدشهای داشته باشد.
همه این ویژگیها میتواند در یک عینک ارزانقیمت هم وجود داشته باشد و الزاماً گران بودن عینک به منزله بینقص و کامل بودن آن نیست. گاهی حتی عینکهای گرانقیمت هم ویژگیهای استاندارد و کیفیت مطلوب را ندارند.