کلوپ آموزش آموزش از جنس اینترنت،آموزش رایگان آشپزی،بازاریابی و …
نوشته های مشابه
همانطور که می دانید اکنون بسیاری از گوشی های نسل ۳ دارای تکنولوژی GPS هستند. در ایران شاید بسیاری از کاربران با این تکنولوژی بیگانه باشند در حالیکه این سیستم می تواند در مواقع لزوم بسیار حیاتی باشد. در این آموزش با این تکنولوژی بیشتر آشنا شده و نحوه کار کرد آن را توضیح می دهیم. لازم به ذکر است که با توجه به نزول شدید بهای گیرنده‌های این سیستم، و افزایش امکانات آنها، این تکنولوژی در آینده نزدیک بیش از پیش در اختیار همگان قرار خواهد گرفت.
۱
GPS چیست؟
GPS یا (Golobal Positioning System) یک سیستم موقعیت یاب ماهواره‌ای است که توسط وزارت دفاع امریکا ساخته شده است. و اطلاعات دقیقی از محل، و زمان را در سراسر دنیا در اختیار کاربرها قرار می‌دهد.
سیستم GPS سیگنال‌هایی را ارسال می‌نماید که توسط گیرنده‌های GPS دریافت می‌شود و موقعیت مکانی، سرعت و زمان را در هر جای کره زمین در هر موقع از روز یا شب و در هر شرایط آب و هوایی محاسبه می‌نماید.
سیستم مکان‌یاب جهانی یا GPS یک منبع ملی و مورد استفاده بین‌المللی برای یافتن موقعیت محل، مسیریابی و زمان سنجی می‌باشد. و از سه قسمت تشکیل یافته است.
۲
فضا، کاربر، کنترل (Space, User, Control)
سیستم GPS شامل ۳ بخشِ فضا، کنترل و کاربری می‌باشد. بخش فضایی شامل آرایش ماهواره‌ها در فضا با (Constellation) می‌باشد.
اولین سری این ماهواره‌ها در سال ۱۹۷۸ در مدار قرار داده شد. و در سال ۱۹۸۶ توسعه و تکمیل آرایش ماهواره‌ای سیستم GPS به علت جلوگیری از خطرات ناشی از عدم مسیریابی انجام پذیرفت.
در فوریه ۱۹۸۹ آرایش ماهواره‌ای سیستم GPS با ۲۴ یا تعداد بیشتری ماهواره در مدار، کامل و فعال گردید.
سیستم کنترل توسط ارتش آمریکا انجام می‌گیرد که ردیابی و نگهداری آنها را در مدار کنترل می‌نماید. بخش کاربرها، شامل هر دو کاربر نظامی و شخصی می‌باشد. کاربرهای نظامی از سیستم GPS به عنوان، مسیریابی، شناسایی، و سیستم هدایت موشکی استفاده می‌نمایند و کاربرهای شخصی هم می‌توانند همانند نظامی‌ها و براساس نیاز از این سیستم استفاده کنند.
۳
بخش فضایی (Space Segment)
ماهواره‌های GPS در حدود ۹۰۰ کیلوگرم وزن و ۵ متر با نیل‌های خورشیدی طول دارند.
عمر مفید این ماهواره‌ها برای۵/۷ سال طراحی شده است اما اغلب مدت زمان بیشتری در مدار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پنل‌های خورشیدی نیروی اولیه را تهیه می‌نمایند و نیروی (تغذیه) ثانویه توسط باطری‌های Nicod تأمین می‌شود.
در هر ماهواره چهار ساعت (Clock) اتمی فوق‌العاده دقیق نصب گردیده است.
در سپتامبر ۲۰۰۱ تعداد ماهواره‌های مورد استفاده در مدار ۲۷ عدد بوده است.
۴
مدارات ماهواره‌ها (Satellite orbits)
شامل ۶ مدار با فاصله ۶۰ درجه و در هر مدار ۴ ماهواره وجود دارد و این امکان را فراهم می‌سازد که با وجود اشکال و خرابی ۲ ماهواره در هر مدار، سیستم، کارِ نرمالِ خود را انجام دهد.
هر سطح مداری شیبی برابر با ۵۵ درجه با سطح مدار استوایی دارد. ارتفاع زیاد مدار (km ۲۰۰۰۰) باعث ثابت ماندن ماهواره‌ها در مدارشان می‌شود. همچنین ارتفاع زیاد ماهواره باعث پوشش منطقه وسیعی در روی زمین می‌شود.
ماهواره‌های GPS هر نقطه در روی زمین را ۲ بار در روز پوشش می‌دهند (از هر نقطه در روی زمین دوبار در روز می‌گذرند).
۵
سیگنال‌های ماهواره (Satellite Signals)
هر ماهواره یک سیگنال مسیریابی که شامل عناصر مداری، وضعیت ساعت (Clock)، زمان سیستم و وضعیت پیام‌ها می‌باشد را ارسال می‌نماید. به علاوه یک تقویم نجومی (almanac) تهیه می‌شود که اطلاعات (تقریبی) را برای هر ماهواره فعال ارسال نماید.
سیگنال‌های رادیویی با سرعت نور منتشر می‌شوند. سیصد هزار کیلومتر در ثانیه، مدت زمان ۰/۰۶ ثانیه طول می‌کشد که سیگنال ارسالی از ماهواره GPS به زمین برسد. این سیگنال‌ها با قدرت کم (حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ وات در طیف مایکروویو) ارسال می‌گردند.
کد ((C/A (Coarse A qwsition Cood) برای استفاده کاربرهای شخصی در دسترس می‌باشد و به عنوان SPS(Standard Positioning Service) مسیریابی استاندارد و PPS یا Precise Positioning Service)) سرویس مکان یابی دقیق که منحصراً در دسترس کاربرهای نظامی و کاربرهای مجاز می‌باشد.
سیگنال‌های ماهواره به خط مستقیم جهت رسیدن و استفاده گیرنده‌های GPS نیازدارند. درخت، ساختمان، کوه و حتی دست و یا بدن می‌تواند سیگنال‌های ماهواره‌ها را بلوکه نماید.
تقویم نجومی یا Almanac شامل اطلاعاتی راجع به مدارات ۲۴ ماهواره می‌باشد. یک گیرنده GPS از تقویم نجومی که در پیام‌های دیتای ماهواره وجود دارد برای موقعیت هر ماهواره‌ای که ردیابی می‌کند استفاده می‌نماید.
نرم افزار mission planning برای تهیه گراف و موقعیت ماهواره‌های قابل رؤیت و بهترین زمان بررسی در منطقه مخصوص، از تقویم نجومی استفاده می‌نماید. تقویم نجومی برای مدت ۳۰ روز معتبر می‌باشد، اما هر بار که گیرنده GPS روشن می‌شود بطور اتوماتیک تقویم نجومی را دریافت می‌کند (در مدت زمان ۱۵ دقیقه). استفاده از تقویم نجومی به روز یا up-to-date برای استفاده از ماهواره‌هایی که در دید گیرنده‌های GPS قرار می‌گیرند بسیار مهم می‌باشد.
۶
بخش کنترل Control Segment
بخش کنترل شامل پنج ایستگاه مونیتور در اقصا نقاط جهان شامل هاوایی، کواجالین، جزیره اسنشن، دیوگوگارسیا و کلورادو می‌باشد.
ایستگاه (MCS) یا مرکز کنترل در کلورادو قرار دارد. ایستگاه‌های مونیتور، ماهواره‌های در معرض دید را ردیابی می‌نماید و اطلاعات فاصله را جمع‌آوری و این اطلاعات را در ایستگاه MCS تجزیه و تحلیل و سپس مدارات ماهواره‌ها را مشخص می‌نماید و پیام‌های هر ماهواره مکان‌یاب را به روز می‌نماید. اطلاعات به روز شده از طریق آنتن‌های زمینی به ماهواره‌ها ارسال می‌گردد. ماهواره‌های GPS
– پیام‌های اطلاعاتی ماهواره (موقعیت و زمان)
– تقویم نجومی
– اصلاح مداری
را که از ایستگاه MCS دریافت می‌نمایند، ارسال می‌کنند و گیرنده‌های GPS از تمامی این اطلاعات جهت محاسبه موقعیت استفاده می‌نمایید.
۷
بخش کاربری User Segment
بخش کاربری شامل گیرنده‌های GPS می‌باشد که موقعیت محل، سرعت و زمان دقیق را در همه جای دنیا مشخص می‌نماید. کاربردهای GPS تقریباً در تمامی زمینه‌ها، از حمل و نقل و کنترل منابع طبیعی و کشاورزی وجود دارد.
به عنوان مثال:
– استفاده از GPS برای هدایت هلی‌کوپترها و مشخص نمودن محل‌های مورد نظر، خصوصاً در عملیات نجات آسیب‌دیدگان.
– استفاده از GPS جهت تهیه نقشه‌های کشاورزی.
– استفاده از GPS در مسیریابی هواپیماها و یا علامت گذاری مناطقی که باید سم‌پاشی شود.
– استفاده از GPS برای دریانوردی.
– استفاده از GPS برای مسیریابی در جنگل‌ها.
– ترکیبی از GPS/GIS جهت پیدا نمودن سریع‌ترین مسیر به مقصد استفاده می‌شود. حتی از GPS برای تحویل ساندویچ و پیتزا به منازل استفاده می‌گردد.
۸
طریقه کار GPS چگونه است؟
از اندازه‌گیری فاصله بین گیرنده و ماهواره استفاده می‌نماییم. ماهواره‌ها در نقاط مشخصی می‌باشند و گیرنده‌های GPS در روی زمین و منطقه ناشناخته‌ای هستند. امواج رادیویی با سرعت نور حرکت می‌کنند. با ضرب زمان حرکت سیگنال از ماهواره تا گیرنده GPS در km/s ۳۰۰۰۰۰ فاصله ی بین ماهواره و گیرنده مشخص می‌شود. اگر ما از محل ۴ ماهواره اطلاع داشته باشیم و مقدار فاصله آنها از گیرنده مشخص گردد، در یک فضای ۳ بعدی می‌توان محل خود را محاسبه نمود.
۱۲۰۰۰ مایل شعاع کره‌ای می‌باشد که مرکز آن ماهواره است (پترن ماهواره‌ها کروی و فاصله آنها تا زمین ۱۲۰۰۰ مایل است) محل یا موقعیت ما می‌تواند هر جایی در روی این کره باشد.
اندازه‌گیری دوم (ماهواره دومی)، سطح تقاطع دو کره یک دایره است بنابراین حالا می‌‌دانیم که محل ما جایی روی دایره است.
اندازه گیری سوم، ۳ کره یکدیگر را فقط در ۲ نقطه قطع می‌کند. یکی از دو نقطه به عنوان غیرقابل قبول حذف می‌شود. کامپیوترها در داخل گیرنده‌های GPS روش‌ها و تکنیک‌های مختلفی برای مشخص نمودن نقطه صحیح از نقطه غیرقابل قبول دارند.
اندازه‌گیری چهارم، Offset زمانی اختلاف بین همزمانی Clock ماهواره و Clock گیرنده می‌باشد. نصب ساعت‌های اتمی در گیرنده‌های GPS باعث گرانی بیش از حد آنها می‌شود، در گیرنده‌ها از ساعت‌های دقیق کوارتز استفاده می‌شود. اندازه‌گیری چهارم مقدار این Offset را جبران می‌نماید و نقطه صحیح را پیدا خواهد نمود. GPS سرعت را نیز اندازه‌گیری می‌کند که برای مسیریابی بسیار مهم است.
۹
خطاهای GPS
مدت زمان عبور سیگنال‌ها از لایه‌های یونسفروتروپسفر متغیر می‌باشد. وجود نویز باعث خطا یا تداخل در گیرنده می‌شود. خطاهای موقعیت مداری ممکن است در پارامترهای دیتا وجود داشته باشد. پارامترهای ماهواره بطور خلاصه سیستمی از موقعیت‌های ماهواره GPS در حوزه زمان می‌باشد. این اطلاعات مشخص می‌کنند که ماهواره در کجا و در چه موقع در هر نقطه‌ای باید باشد. تغییرات بسیار کمی در ساعت‌های اتمی خطاهای زیادی را باعث می‌شود. خطای یک نانو ثانیه‌ای در گیرنده‌های GPS در روی زمین ۳/۰ متر در محاسبه مکان خطا ایجاد می‌نماید. عبور چند مسیر سیگنال، محل ماهواره‌ها در فضا و SA باعث خط می گردند.
عبور چند مسیر سیگنال یا Multipath پدیده‌ای می‌باشد که آنتن‌های گیرنده سیگنال را از دو مسیر یا بیشتر دریافت می‌کند. اختلاف مسیری که سیگنال‌ها طی می‌نمایند باعث تداخل این سیگنال‌ها در آنتن گیرنده می‌گردد و باعث خطا می‌شود. پیکربندی یا محل ماهواره‌ها در فضا می‌تواند بر دقت مکان‌یابی ماهواره تاثیر گذارد. GDOP یک اندازه‌گیری از کیفیت پیکربندی ماهواره می‌باشد و اشاره به این موضوع دارد که ماهواره‌هادر فضا با یکدیگر در ارتباط هستند.
SA یا Selective Avalibi lity خطاهای پارامتری و Clock مصنوعی را نشان می‌دهد و باعث خطای عمومی اندازه‌گیری از ۷۰ الی ۱۰۰ مترمی‌شود. SA در چهارم جولای ۱۹۹۱ فعال و در یکم می ۲۰۰۰ خاموش گردید. خاموش نمودن SA باعث بالارفتن دقت اندازه‌گیری و در نتیجه ایجاد کاربردهای جدید برای GPS و ارتقاء سطح زندگی مردم در اقصاء نقاط جهان می‌شود. توسعه تکنولوژی جدید این امکان را می‌دهد در مناطقی دقت GPS را کاهش دهند. ضمن اینکه این کاهش در نقاط دیگر دنیا غیر ضروری می‌باشد.
۱۰
دیگر اطلاعات
نرم افزار و میکروپروسسور داخل گیرنده GPS فاصله بین آنتن زمینی تا ماهواره‌های مرتبط با گیرنده را تعیین می‌کند سپس با استفاده از حداقل ۴ ماهواره موقعیت X وY و ارتفاع محل استقرار آنتن یا همان گیرنده تعیین می‌شود.
نکته مهمی که می‌بایست مورد توجه قرار گیرد این است که ارتفاعی که GPS به ما می‌دهد با ارتفاع موجود در نقشه‌ها و اطلس‌ها فرق می‌کند.ارتفاع GPS نسبت به سطح مبنایی بنام بیضوی است در حالی که ارتفاع موجود در نقشه‌ها ارتفاع اورتومتریک است که از سطح دریاهای آزاد محاسبه می‌گردد. مقدار این اختلاف در بیش ترین حالت در حدود ۱۰۰ متر است.
ماهواره‌های این سیستم، در مداراتی دقیق هر روز ۲ بار بدور زمین می‌گردند و اطلاعاتی را به زمین مخابره می‌کنند. گیرنده‌های G.P.S این اطلاعات را دریافت کرده و با انجام محاسبات هندسی، محل دقیق گیرنده را نسبت به زمین محاسبه می‌کنند. در واقع گیرنده زمان ارسال سیگنال توسط ماهواره را با زمان دریافت آن مقایسه می‌کند. از اختلاف این دو زمان فاصله گیرنده از ماهواره تعیین می‌گردد. سپس این عمل را با داده‌های دریافتی از چند ماهواره دیگر تکرار می‌کند و بدین ترتیب محل دقیق گیرنده را با اختلافی ناچیز، معین می‌کند.
گیرنده به دریافت اطلاعات هم‌زمان از حداقل ۳ ماهواره برای محاسبه ۲ بعدی و یافتن طول و عرض جغرافیایی، و همچنین دریافت اطلاعات حداقل ۴ ماهواره برای یافتن مختصات سه بعدی نیازمند است. با ادامه دریافت اطلاعات از ماهواره‌ها گیرنده اقدام به محاسبه سرعت، جهت، مسیرپیموده شده، فواصل طی شده، فاصله باقی مانده تا مقصد، زمان طلوع و غروب خورشید و بسیاری اطاعات مفید دیگر، می‌نماید.
۱۱
کشورهای دیگر چه می کنند؟
خدمات این مجموعه در هر نقطه از کره زمین در تمام شبانه‌روز در دسترس است و استفاده از آن رایگان است.
بسیاری از کشورها برای اینکه از این سیستم که عملاً کنترل آن در اختیار آمریکاست مستقل باشند و همچنین برای اینکه بسیاری امکانات دیگر را از این سیستم بگیرند خود اقدام به ایجاد یک سیستم موقعیت یاب جهانی کرده اند. در ادامه با برخی از آنها آشنا می شویم :
– سیستم گلوناس که دولت شوروی ساخته و اکنون به‌دست کشور روسیه اداره می‌شود.این سیستم هم اکنون ۴۵٪ قابلیت مانور دارد و قرار است تا سال ۲۰۰۸ به همراه کشور هند به طور کامل به بهره برداری برسد.
– سیستم گالیله گسترش داده شده توسط اتحادیه اروپا و قرار است به همراه کشورهای اسراییل، هند، عربستان سعودی، کره جنوبی، اکراین، چین و مراکش تا سال ۲۰۱۰ به صورت موثر به کار گرفته شود.
– سیستم بیدو (Beidou) که به صورت مستقل چین در حال گسترش می‌باشد
– سیستم QZSS درژاپن برای پوشش بهتر جزایر ژاپنی
– سیستم ماهواره‌ای موقعیت یابی ملی هند (IRNSS)
با داشتن توانایی کاملاً عملیاتی در دسترس در ۱۷ جولای ۱۹۹۵، GPS اهداف طرح اصلی خودش را هم برای رقابت با سیستم های فوق الذکر کامل کرده است.
پیشرفت های دیگر در فناوری و تقاضاهای جدید نیز بر روی سیستم موجود، به تلاش برای “مدرن کردن” سیستم GPS منتهی شد. اعلام هایی از معاون رییس جمهور و خانه سفید در ۱۹۹۸، از وقوع آغاز این تغییرات خبر می داد و در سال ۲۰۰۰، کنگره آمریکا دوباره این تلاش را اعلام کرد که با نام GPS III به آن اشاره می شود. این پروژه ایستگاه های زمینی جدید و ماهواره های جدید را در بر می گیرد، با سیگنال های جهت یابی اضافی برای هر دوی کاربران نظامی و غیرنظامی و کمک می کند به بهبود دقت و در دسترس بودن برای همه کاربران.
====================
